พระที่นั่งอนันตสมาคม

          พระที่นั่งพระองค์นี้ เริ่มก่อสร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เมื่อปีพ.ศ. 2450  แต่มาแล้วเสร็จในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เมื่อปีพ.ศ. 2458 โดยใช้ระยะเวลาในการก่อสร้าง 8 ปี งบประมาณการก่อสร้างประมาณ 15 ล้านบาท(ในขณะนั้น)  ผู้อำนวยการก่อสร้าง คือ เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) และชาวอิตาเลียน นายซี อาร์เลกรี เป็นนายช่างใหญ่

          ตัวอาคารมีสถาปัตยกรรมแบบอิตาเลียนเรเนอซองส์ ( Italian Renaissance ) ซึ่งเป็นศิลปะที่นิยมกันในประเทศอิตาลี สมัยพุทธศตวรรษที่ 20-21 ลักษณะเด่นคือ ทำหลังคาเป็นรูปโดมสูง ตัวอาคารประดับด้วยหินอ่อน ซึ่งหินอ่อนที่ใช้นั้น เป็นหินอ่อนคุณภาพเยี่ยมนำเข้ามาจากเมืองคาร์รารา ประเทศอิตาลี การแกะสลักและขัดเกลาหินอ่อนส่วนใหญ่ทำในประเทศอิตาลี แล้วจึงนำมาประกอบในกรุงเทพฯ ฝีมือการแกะสลักนับว่างดงามมาก เช่น ลวดลายตามเสาและผนัง ซึ่งมีการแกะลวดลายเป็นใบไม้และช่อดอกไม้ ดูอ่อนช้อยราวกับหล่อด้วยโลหะ

          สิ่งที่น่าชมภายในพระที่นั่ง ได้แก่ บนเพดานโดมของพระที่นั่งมีภาพเขียนสีเฟรสโก้ อันวิจิตรงดงามเกินบรรยาย ซึ่งเป็นภาพเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจที่สำคัญของพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 1-6 แห่งราชวงศ์จักรี  รวม 6 ภาพ คือ

โดมหลังกลางมี 3 รูป รูปด้านทิศเหนือ เป็นภาพพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ขณะทรงดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก เสด็จกลับจากประเทศเขมร เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2325 และคณะกรรมการเมืองได้ไปเฝ้ารอรับเสด็จ  กราบทูลให้ขึ้นครองราชย์แทนสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช รูปด้านทิศใต้เป็นภาพรัชกาลที่ 5 ทรงประกาศเลิกทาสเมื่อ พ.ศ.2448 ในภาพแสดงพระที่นั่งอนันตสมาคมกำลังก่อสร้างอยู่ด้วย  ภาพด้านทิศตะวันออกเป็นภาพรัชกาลที่ 6 ในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เสด็จออกประทับตรงมุขหน้าพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง

โดมหลังตะวันออก มี 2 ภาพ คือ ภาพรัชกาลที่ 2 ประทับบนเสลี่ยง ขณะอำนวยการสร้างพระปรางค์ วัดอรุณราชวราราม และอีกภาพหนึ่งเป็นภาพรัชกาลที่ 3 ทรงอำนวยการสร้างป้อมปราการของพระบรมมหาราชวัง

โดมหลังตะวันตก มี 1 ภาพ เป็นภาพรัชกาลที่ 4 ประทับอยู่ใต้ภาพเขียนพระพุทธองค์ขนาดใหญ่ และมีสมณทูตศาสนาต่าง ๆ เข้าเฝ้าอยู่ แสดงความหมายว่าทรงทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา แต่ในขณะเดียวกัน ก็พระราชทานโอกาสให้ประชาชนนับถือศาสนาต่าง ๆ ได้โดยเสรี

          พระที่นั่งอนันตสมาคม นี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชประสงค์ที่จะสร้างขึ้นเพื่อเป็นที่รับรองแขกบ้านแขกเมือง เป็นที่ประชุมปรึกษาข้อราชการแผ่นดิน และใช้ในการประกอบพระราชพิธี รัฐพิธีต่าง ๆ  หลังจากเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระที่นั่งองค์นี้ ให้คณะราษฎรใช้เป็นที่ประชุมรัฐสภา ต่อมาภายหลังจึงย้ายการประชุมรัฐสภามายังรัฐสภาแห่งปัจจุบัน ซึ่งอยู่ด้านหลังของพระที่นั่งพระองค์นี้ โดยปกติเวลาไม่มีพระราชพิธีอะไร พระที่นั่งอนันตสมาคม จะปิด และ ไม่ได้เปิดให้ประชาชนเข้าไป